Któż nie marzy o chwilach pełnego odprężenia, odcięcia się od codziennych spraw, oddania błogiemu relaksowi? A jeśli takie rozluźnienie psychiczne połączy się z przyjemnościami cielesnymi – osiągniemy po prostu doskonałą równowagę. Pomóc w tym mogą miejsca sprzyjające odpoczynkowi i relaksacji. Takimi są gabinety odnowy biologicznej, hotele i ośrodki oferujące w ramach swoich usług kompleksowe zabiegi SPA i Wellness. Od dłuższego już czasu cieszą się one wzrastającym zainteresowaniem, co sprzyja podnoszeniu jakości usług i poszerzaniu wachlarza zabiegów. Dziś chcemy przypomnieć historię i tradycję SPA. W następnych odsłonach skupimy się na Wellness i w końcu zabierzemy Was w podróż po cieszących się największym uznaniem ośrodkach i hotelach w Polsce oferujących bogatą gamę usług odnowy biologicznej.
Sanitas per aqua, czyli SPA
Tak popularne dziś określenie SPA powstało jako skrót od łacińskich wyrażeń: “sanitas per aqua”, czyli po prostu “leczenia wodą” lub też “sanus per aquam”, co można by tłumaczyć jako “zdrowie przez wodę”. Są też językoznawcy skłonni łączyć etymologię słowa z łacińskim “spargere” oznaczającego “zraszanie” czy “zwilżanie”. Nie wdając się w zawiłości lingwistyczne – wszystkie te słowa kierują nasze skojarzenia w kierunku życiodajnej wody. Ta bowiem stanowi podstawę zabiegów przynoszących relaks i odprężenie.
Starożytne termy
I nietrudno się domyśleć, że skoro źródłosłów kieruje nas do łaciny, to i prekursorów SPA należy szukać w starożytnym Rzymie. Oczywiście w tej kolebce cywilizacji zdawano sobie sprawę, że woda jest źródłem życia.I to Rzymianie szeroko wykorzystywali jej cudowne właściwości. To zresztą wynikało ze szczególnej dbałości Rzymian o harmonijny rozwój fizyczny i psychiczny.
Czyż nie pamiętacie scen z książek i filmów, w których akcja rozgrywa się w antycznym Rzymie, kiedy to dostojni panowie spotykają się w rzymskich termach? Tam nie tylko dbają o higienę ciała, ale też dyskutują, zdradzają tajemnice państwowe czy podejmują strategiczne decyzje polityczne? Termy zaopatrywane dzięki akweduktom w wodę źródlaną były niezwykle użytecznymi instytucjami.
Rozkwit łaźni rzymskich przypadał na początek I w. p.n.e. Trzeba pamiętać, że toczące się tam życie towarzyskie wymagało nie tylko pomieszczeń z basenami i sal, w których wykonywano kojące masaże. Rzymskie termy wyposażone były bowiem w boiska, stadiony i biblioteki. Nierzadko znajdowały się tam również bufety, pomieszczenia muzyczne czy sale do gier towarzyskich – obowiązkowo do popularnej gry w kości. Należy też podkreślić, że od samego początku ogromne znaczenie przywiązywano nie tylko do praktycznego aspektu łaźni, ale również do estetyki tych przybytków. Najczęściej zlokalizowane były wśród zieleni, a same pomieszczenia bogato dekorowano, nie szczędząc przy tym nakładów finansowych. Stąd ściany pokrywane marmurem i zdobione malunkami czy posadzki dekorowane mozaikami – o czym można się przekonać, odwiedzając ruiny rzymskich przybytków.
Higiena osobista wobec ascezy i rokoko
Popularność term załamała się wraz ze schyłkiem Imperium Rzymskiego. Do tego w znaczącym stopniu przyczynił się w średniowieczu Kościół. Niemałe znaczenie miała też filozofia tego okresu propagująca ascezę i potępiająca wszelkie przejawy dbałości o aspekt cielesny życia. Łaźnie były kojarzone z miejscami, w których szerzyła się rozpusta i rozpasanie. Zatem nie ma się co dziwić, że unikano tych przybytków “jak diabeł święconej wody”. Trzeba było dość długo czekać, by odczarować te miejsca. Nie stało się to zbyt szybko.
Renesans stawiał w głównej mierze na rozwój duchowy. Z kolei barok nastawiony na przepych i uciechy cielesne nie przywiązywał zbytniej wagi do higieny cielesnej. Kontakt z wodą ograniczano, niejednokrotnie zastępując zabiegi higieniczne obfitym skrapianiem perfumami, które miały kamuflować nieprzyjemne zapachy. Ot, takie czasy. Wkrótce jednak miało to się zmienić, a to z prostej przyczyny. Otóż wysoki stopień zachorować i zgonów niektórzy zaczęli słusznie łączyć z brakiem higieny osobistej.
Piękny Nash i kurort w Bath
Duże znaczenie dla przełomu w podejściu do kwestii czystości i dbania o ciało miał żyjący na przełomie XVII i XVIII wieku angielski dandys Richard Nash znany jako “piękny Nash”. Słynący z zamiłowania do hazardu i zabaw pięknoduch w 1702 roku został mianowany “mistrzem ceremonii” w angielskim kurorcie Bath w hrabstwie Somerset, który uczynił jednym z najmodniejszych i najbardziej luksusowych miejsc na świecie. Odtąd każdy, kto chciał zabłysnąć w towarzystwie, musiał zaliczyć pobyt w tym eksluzywnym uzdrowisku. Miejsce to umożliwiające wypoczynek na najwyższym poziomie łączyło w sobie cechy kurortu z centrum życia towarzyskiego. Organizowano tam huczne zabawy, pokazy mody czy konferencje z wykładami. I na pewno można je śmiało uznać za prekursora współczesnych ośrodków i hoteli SPA.
Konkurencja wyzwala wyobraźnię
I właściwie od tego momentu rozpoczęła się kariera ośrodków, które poza zwykłą wodą morską zaczęły wykorzystywać do rozmaitych zabiegów zdrowotnych i pielęgnacyjnych technikę biczów szkockich czy też wydobywaną z głębokich studzien wodę.
Uznani europejscy architekci zatrudniani są do projektowania ośrodków, często inspirowanych wyglądem antycznych term. Kąpiele przestają być traktowane wyłącznie jako niezbędne i rutynowe zabiegi higieniczne, stając się wymyślnymi rytuałami. Medycy promują je, wskazując na leczniczy charakter zabiegów. Modni eleganci w swoich kalendarzach nie pomijają zaplanowania wizyt w popularnych uzdrowiskach.
Na znaczeniu zyskują takie miejsca, jak niemiecki kurort Baden-Baden, do którego od końca XVIII wieku przyjeżdżają goście z wyższych sfer, a miejsce zyskuje miano “letniej stolicy Europy”. Wachlarz usług oferowanych przez uzdrowisko był – jak na tamten okres – niezwykle szeroki. Goście mogli korzystać z sauny, wymyślnych kapieli czy z nowoczesnego tepidarium.
Spa w Belgii i Saratoga w USA
Warto jeszcze wspomnieć, że geneza SPA może też być łączona z belgijskim kurortem w Ardenach o takiej nazwie znanym z leczniczych źródeł wód mineralnych. Ich cudowne właściwości wykorzystywano już w XIV wieku, ale szczyt popularności miejsca przypada na przełom XVIII i XIX wieku. Wówczas to nastała wręcz moda na wyjazdy do położonego w dolinie pomiędzy wzgórzami będącymi częścią Ardenów belgijskiego kurortu Spa. Tam spędzano czas nie tylko korzystając z dobrodziejstw gorących źródeł, ale też urządzając wystawne przyjęcia i organizując rozmaite zabawy.
Przełom XIX i XX wieku w Stanach Zjednoczonych przynosi jeszcze większy wzrost popularności ośrodków świadczących usługi lecznicze i rekreacyjne z wykorzystaniem wody. Połączone są one z możliwością przenocowania w komfortowych kurortach oferujących dodatkowo liczne atrakcje. Goście mogą podczas pobytu w resorcie jeździć konno, brać udział w polowaniach czy wędkować. Hotele, jak choćby owiany sławą kompleks w Saratodze, oferują zarówno rekreację, jak i szeroko pojmowaną rozrywkę. Stąd organizuje się w takich przestrzeniach sale balowe, opery i liczne łaźnie.
Ośrodki SPA
Rzekomo po raz pierwszy słowa SPA na określenie miejsca, w którym zażyć można odprężenia, użył w 1596r. dr Timothy Wright nazywając w ten sposób Harrogate – pierwszy angielski kurort. Popularność słowo jednak zaczęło zyskiwać dopiero w latach 90-tych XX wieku. Wówczas to w USA zaczął stawać się coraz bardziej powszechny rynek usług świadczących usługi odnowy biologicznej.
Obecnie popularność zabiegów z zastosowaniem wody przyczynia się do silnego rozwoju profesjonalnych ośrodków. Te wprowadzają rozmaite metody i formy leczenia oraz relaksacji. W ich ofercie znajdują się usługi z zakresu odnowy biologicznej, medycyny alternatywnej, masażu czy kosmetyki.
Starając się uporządkować te miejsca, można by wyróżnić ośrodki Day SPA. W nich przebywa się kilka godzin w ciągu dnia, korzystając z dobrodziejstw wody. Są to najczęściej salony kosmetyczne oferujące zabiegi wodne. To także strefy SPA stanowiące część klubów fitness czy też obiekty specjalizujące się w zabiegach relaksacyjnych. Najczęściej zlokalizowane są w dużych aglomeracjach i pozbawione bazy noclegowej.
Resorty SPA
Innym rodzajem ośrodków są Resorty SPA, w których spędza się kilka, a nawet kilkanaście dni. Można wówczas czerpać przyjemność z wielu zabiegów pielęgnacyjnych, upiększających czy odprężających. Oferują one pakiety zabiegów, które dostosowywane są do wieku, płci czy kondycji zdrowotnej. W takich obiektach zatrudniani są bowiem specjaliści z zakresu zdrowia i urody, m.in. kosmetolodzy, dietetycy, dermatolodzy czy fizjoterapeuci. Często ich celem jest nie tylko relaksacja, ale również konkretne ukierunkowanie na osiągnięcie celu. Może to być walka z nadwagą, cellulitem czy też zniszczoną skórą.
Takie obiekty mieszczą się najczęściej w hotelach usytuowanych z dala od miasta, w atrakcyjnych turystycznie okolicach, jak np. w Polsce w Trzęsaczu, Kątach Pomorskich, Grzybowie, Międzywodziu, Racławicach, Polanicy-Zdrój czy Chomiąży Szlacheckiej. Dzięki temu przerwy między zabiegami można przeznaczyć na odprężające spacery w pięknych plenerach. Inną możliwością jest uprawianie rozmaitych dyscyplin sportowych, w tym np. narciarstwa, tenisa czy żeglarstwa. Jedną z odmian takich resortów są Beach SPA, które mają dostęp do plaży, a w związku z tym dysponują szerokim zakresem sportów wodnych.
Woda – symbol życia
Woda jest jednym z czterech żywiołów posiadającym ogromne znaczenie kulturowe. Uchodzi za symbol życia, odrodzenia i oczyszczenia. Starożytny filozof Tales z Miletu twierdził, że “początkiem wszechrzeczy jest woda”, a Heraklit z Efezu głosił, że “wszystko płynie”. Nasza noblistka Wisława Szymborska poświęciła wodzie wiersz, w którym wyznała: “Nie starczy ust do wymówienia / przelotnych imion twoich, wodo”. Sami składamy się w głównej mierze z wody, więc niezaprzeczalnie stanowi ona podstawę egzystencji. Życie bez niej byłoby po prostu niemożliwe. I dlatego z pewnością zabiegi bazujące na rozmaitym wykorzystaniu wody mogą w znacznym stopniu przyczyniać się do poprawienia naszej kondycji – zarówno fizycznej, jak i psychicznej.
Zachęcamy do skorzystania z naszej wyszukiwarki i podarowania sobie odrobiny luksusu w postacie wellness i SPA.